Lös aarbaider Klaus, boer Eendhoezen haar hom veur oogsttied n poar weken huurd van kobbel*. Zien veurnoam was onbekend, of wàs dat meschain zien veurnoam? Der was wel meer bie hom onbekend. Hai kwam nait van hier, was nait kerks en kon viefendareg, mor net zo goud viefenviefteg wezen. Hai haar n brokkel gebit, broen van t sloatjekaauwen en zaag graauw om kop van voeleghaid, want hai waste hom nooit en haar doarbie n board as n bezzem. Klaus paasde aigelk haildaal nait bie de groep, mor gaf van aander kaant ook gain aanlaaiden tot roezie of hikhakkerij. Hai bemuide hom naargens mit en dee gewoon zien waark, gaauw en goud.

Meschain haar Doesburg wat te wild aan hijskoabel trokken, meschain ook haar boer, dij t trektaauw bedainde, per ongeluk n roam aan taauw geven, gainain wis t noatied te vertellen. t Haalve vouer, mit zes taauwen ienpakt as n rolloade, stoekte inains en swaaide wild hinneweer. Bos en Gummistevel zagen dat loopkat oet rails schoten was, dij onderlaangs hoanebaalken laip. t Haalve vouer hong haildaal schaif en begon nog meer te bewegen. Mor ienains kwam der weer wat gang ien en wild hinneweer swaaiend schoof t groan mit klaaine schokjes noar t goul tou doar Bos en Gummistevel stonden. Zai gingen baaiden as gewoonlek zo ver meugelk aan boetenkaant van t goul stoan as t groan noar beneden vil.
Ienains was der boven ien hoanebaalken n fikse knal te heuren, of der n koabel brook. t Vouer vil mit n bats noar beneden, touglieks mit haile brud van hijstraverse, stoaldroaden en n stuk van rail en mit n poar hoanebaalken, dij kroakend en versplinterd òfbroken. Persies ien t goul van Bos en Gummistevel. Bos ston der t dichtste bie en omdat onderste tip van t vouer nog net aan t aander, volle goul rouk, kantelde t haile zoakje en vil overzied, zunder dat hijstraverse open ging. Bos ston der persies onder. Hai zaag t gevoarte op hom òfkommen en wis van schrik nait wat of e doun mos. Hai dee nog aal n pogen om opzied te stappen, mor verloor zien evenwicht en vil laankoet ien t lözze koren. Mit n dof plovvend geluud vil de haile brud boven op hom. Gummistevel ston ien t koren as n dikke boom en kreeg n bats van n òfbroken hoanebaalk tegen kop. Net nait haard genog om boeten westen te kommen, mor hai sakte aal deur knijen en vil veurover ien t koren.

Op schuurdeel was t n ogenblikje haildaal stil. Ze waren apmoal verbiesterd en verboasd. Dou raip Klaus ienains: ‘Woar is laange ledder?’ Kerels keken mit n schok noar dij vremde Klaus. t Was net n teuverspreuk dij ale verlamdhaid ienains ongedoan mouk. Ledder wer hoald en tegen t goul aanzet en aander aarbaiders stoven ain noa aander ien n katjejacht omhoog, Klaus veurop. Dij Klaus was ienains n hail aander mins worden. Hai gaaf odders en raip kommando’s. Der mos n dokter woarschaauwd worden en der mos reeuw kommen. Klaus was veurman worden van reddingsploug en aander aarbaiders schikten heur as vanzulf doarien. Hail aans as boer, dij wezenloos en bekwiemked nog aalweg mit t trektaauw ien haand ston. Of e der nait bie heurde.
Schelte en Derk hilden bezörgd Gummistevel vaast, want dij haar kop kepot, t was apmoal bloud en hai wol mor aal dubbel sloagen. Aander aarbaiders pebaaierden onder laaiden van Klaus of ze Bos onder t vouer koren weg hoalen konden, mor meer as n bain konden ze nait te pakken kriegen. Klaus onnaaierde doarom dat, der mos doalek hulpmaterioal kommen: taauwen en tetsen, n dommekracht en ketrollen. n Poar kerels stoven ledder weer òf en zöchten t reeuw bie nkander.
Boer Eendhoezen belde ien tied ien t bovenènd om dokter mit n boksem vol trilpiepen. Dokter Spakman zee veur tillefoon dat e der doalek aan kwam, noadat e eerst nog wat vroagen aan boer stelde over hou t ter bie ston, of der ook dooien waren en hou slim t mit gewonden was. Mor boer was nait ien stoat om n fersounlek overzicht van de situoatsie te geven.

Dou dokter Spakman, mit zien broenverbraande hoed, widde boord en houd op, oetaindelk bie Bos boven ien t goul kwam haren aarbaiders Bos, onder laaiden van Klaus, min of meer onder de vracht koren vandoan kregen. Dou dokter hom verzichteg onderzöchte, bleek dat Bos zien baaide bainen òfkneld waren deur iezern traverse van hijs. Mor sinds dokter Spakman ien Indië daind haar as militaire arts, kon e wel wat aan en hai onnaaierde dat bainen der òf mozzen. Hai gooide nog even ien kop om dat zulf te doun, hier ien t goul, zo as e dat destieds ook ien t oerwoud bie n poar soldoaten doan haar. Mor hai haar t juuste raif nait bie hom en as e dat hoalen mos oet zien praktiek, kon t net zo goud ien t Groot Zaikenhoes ien Stad doan worden. En dus mos der doalek n zaikenwoagen beld worden.
Omdat boer Eendhoezen haildaal van wies was, ging Klaus ledder òf en laip noar t bovenènd om op te bellen. Mor maaid Jannoa wol hom nait ien hoes hebben, want hai zaag der oet as n swien. Hai was hier ook nog nooit ien t bovenènd west, aarbaiders kwamen doar ja nait. Dou wer Klaus woest en hai stötte Jannoa mit n roam oet zied: ‘Sodemieter toch op, doe stomme kou!’
Hai schopte zien stevels oet bie deur en laip gewoon deur keuken noar gaang tou, doar tillefoon aan muur hong, mit n spoor van strokes, zoad en prenten van swaitvouten op tegelvlouer achter hom aan. Van kwoadeghaid over zo’n braitoale kerel en over zo’n haileghaidschennis is Jannoa doalek op fiets noar hoes vlogen en het t waark achterloaten zo as t ter laag. Ze wol nooit weer bie n boer dainen mit zukke aarbaiders.
Ien tied wer Bos hail verzichteg te goul oet droagen mit n improvizeerde droagboar van n stuk ledder, doar wat planken over en doarover n peerdedeken en mit taauwen der aan. Dat was nog n haile skripsie mit twij ledders noast nkander tegen t goul aan. Bos was haildaal sevveloos en vernam naargens wat van. Dou zaikenwoagen der op n duur aankwam wer Bos op schuurdeel op droagboar legd en zo kregen ze hom ien zaikenwoagen. Verzichteg ree zaikenwoagen voart laangs, om koelen ien grintweg tou slingernd, noar weg en zo noar dörp en vandoar noar Stad tou, doar ze hom hulpen hebben. Gummiestevel ging mit dokter Spakman ien zien Pontiac noar praktiek tou om kop te verbienden.

Noadat boer Eendhoezen de lu van zaikenwoagen oetgelaaide doan haar en ook dokter wegrieden zain haar, stuurde hai aarbaiders ook mor noar hoes. t Laip al tegen vieven en van waarken kwam nou toch niks meer. Hai laip, nog wat roar ien kop, deur groot schuur noar t bovenènd en haar nou wel zin aan n kop kovvie. Ien keuken docht hai Jannoa aan te trevven. Gain Jannoa, mor wel der wél was: Klaus! Wat mos dij kerel hier ien zien keuken?
‘Is Jannoa der nait?’ vroug boer wat verbiesterd.
Klaus zat trankiel bie keukentoavel en zee: ‘Dat mìns wol mie nait hier ien hoes hebben, dou ik om n zaikenwoagen bellen wol. Mor ik ben gewoon deurlopen noar tillefoon. Dou wer ze zo kwoad dat ze der oetnaaid is. Roar mìns…’
Boer ging wat trillerg ook bie toavel zitten. Klaus haar heur den wel goud hulpen vanmirreg, mor t was toch n aarbaider. Ain van kobbel, n grootbek. Deur hom was e nou zien maaid kwiet.
‘Hestoe n bosschop?’
‘Nou nee, mor aan t waark kom we toch nait meer tou en den zit mien tied ter bie joe nou ook op. Ik goa dommit weerom, noar mien aigen dörp.’
Meschain wil e nog n fooi of aanswat hebben, docht boer. Was dat gebrukelk ien zien contrainen? Hier ien aalsgeval nait. Hai mos moaken dat e votkwam.
‘Ofschaid nemen huft nait,’ zee boer kort. ‘Kins wel votgoan. En ik reken òf mit kobbelboas.’
Mor Klaus mouk gain aanstalten om vot te goan. Hai ging der nog ais goud veur zitten,
‘Volgens mie wordt t tied dat joe wat aan omstandegheden doun veur joen aarbaiders. Dat is ja haildaal niks hier. Ik kom nog wel ais bie aander boeren en doar is t ook nait al te best. Mor ik mout zeggen dat t hier wel hail slim is. Gain fersounleke en schone wc’s mor n ollerwetse tön. Slabbe en laauwe kovvie mit dikke vellen en ook gain òfschutte kovvieroemte mit stoulen en n toavel, terwiel joe hier zulf n grode keuken hebben mit ales der ien. Woarom nuig ie joen aarbaiders hier nait? Wie leven nou ien n aander tied heur.’
Hai wachtte n ogenblik.
‘En den nog dij toakel, “hijs” zoas joe dij nuimen. Dat is n gevoarlek ding, dat heb we vanmirreg wel zain. Boudel is bovenien stokverröt. Joen aarbaider Doesburg mout ale joaren ien hoanebaalken veur controle, terwiel dij monteur van mesienefebriek…’
Boer stook haand op en vil hom ien de rede: ‘Wat zel we nou kriegen, woltoe mie hier even de les lezen? Of bistoe meschain n vakbondsman? Zukke lu wil ik hier nait ien hoes hebben. Ik wil dastoe nou doalek vertreks. En gain proatjes meer.’
Klaus dee net of e t nait heurde: ‘Ik leg dizze situoatsie veur aan mien kammeroaden, want joa, ik ben ienderdoad lid van Landaarbaidersbond. As eerste willen wie n vrije zodderdagmirreg en doarnoa haile zodderdag vrij. En doarbie n fikse loonsverhogen.’
Boer begon zenuwachteg te giebeln: ‘Gie, gie, gie…, wel zol dat apmoal wel betoalen mouten?’
‘Ie netuurlek! Joen soort het ons al meer as anderhaalve aiw oetzogen. Mor nou is t ons beurt. Ie zellen der nog van heuren. En dat van dij hijs mout ik deurgeven aan Aarbaidsienspeksie.’
Boer wibbelde wat op stoul hinneweer en wis nait recht wat e hier op zeggen mos. Zol hier den nog wat achterweg kommen? Hai wer aal benaauwder.
Klaus pakte n pepier en n potloot te buus oet: ‘Ik mout even wat gegevens van joe hebben, noam, adres en, o ja, ook geboren.’ Hai keek boer stief aan en vroug: ‘Binnen ie geboren of schoapen?’
Boer keek stomverwonderd, wis nait wat kaant of t nou weer opgoan zol. Wat n braitoale kerel en dat ien zien aigen hoes.
‘Der binnen twij meugelkheden,’ legde Klaus oet, “ie binnen geboren of schoapen. Want dat wait je nooit bie minsen as joe, dikke boeren. Volgens veul mìnsen binnen boeren ja gain mìnsen. Wait ie wel hou of je dat zain kinnen?’
Boer wol absoluut nait aan dizze flaauwekul van dij roare Klaus mitdoun, mor schudde toch ien n reflex mit kop. Klaus laagde vilaain.
‘Aan t aal of nait hebben van n navvel,’ zee Klaus. ‘Ain dij schoapen is, is nait geboren oet n vraauw en het dus ook gain overbliefsel van noavelstreng, navvel zeg mor.’
Nou haar t hoogte bie boer en hai belkte: ‘Opholden mit dij flaauwe grappen. Der oet doe!’ Hai speerde trillend noar deur van t achterhoes. ‘Mie n beetje veur de gek holden zeker…’
Klaus kwam mit n spotlagje kaalm ien t ènd, stook boer haand tou, dij hom waaigerde, en ging zunder nog wat te zeggen vot. Boer kon hom op schuurdeel boldernd laggen heuren.

*  n Vrouge vörm van n oetzendbureau.