t Begunt te graauwen, stroatlichten bennen al aan en ook ien summege hoezen braandt licht. Ol man het thermostoat van verwaarming omhoog doan, hai is kold en huverg. Hai zit ien n luie stoul mit koptillefoon op. Op zien cd-speuler draait de zesde symfonie van Bruckner, twijde dail, Adagio, sehr feierlich, langsoam en hail plechteg. Monumentoale, grootse meziek volgens laifhebbers. Laankdroaderg en swoar volgens aandern.

Joa, Bruckner is laank van stof, zien symfoniën duren mainst meer as n uur. Mor ol man viendt t prachteg, t sprekt hom aan. En swoar? Ien dit adagio zit ain van alermooiste melodieën dij Bruckner ooit op pepier zet het. Zo vol van n daip verdrait en zo’n wènst noar t licht. t Begunt mit n kloagende hobo ien mineur boven donkere striekers. Haalfweg zit n omslag, doar t verdrait overgaait ien n troostend berusten mit waarm koper der bie. Dizze meziek het zo’n weemoud en wènst ien hom, dij je nooit zuiken zollen bie n slichte provinzioal, dij Bruckner altied bleven is.

De Oostenriekse componist Anton Bruckner (1824-1896) dankt zien bekendhaid benoam aan zien elf monumentoale symfoniën en aan veul religieuze koorwaarken. Mor t was ook n apaarde man, dij hom mor naauw redden kon ien wereld. Hai was hail onneuzel en kienderlek geloveg Rooms. Hai was ook slim onwis, dat hai paasde zien waark aingoal aan noa slechte kritieken. Zodounde bennen der van mainste van zien symfonieën verschaaiden versies, Fassungen. Bruckner haar nait veul succes mit zien waark. Ien Weense meziekkringen van dou, twijde helft van negentiende aiw, begrepen ze nait dat zo’n onneuzele man, ien olderwetse kleren, mit n provinzioal accent, zukke grootse, harmonisch iengewikkelde meziek schrieven kon. Joa, aan t ènd van zien leven kreeg e den oetaindelk zien erkennen. Mor dou haar e der hoast gain wil meer van.

Zo as e doar op foto van t cd-boukje staait liekt de persoon Bruckner wel wat op zien aigen voader. Net zo’n koale kop en net zo’n onschuldege oetkiek. Zien olheer was ook gek op meziek, op zien menaaier. Waalzen van Strauss en ouvertures van Lehar en Suppé. Joaren het zien olheer ien t meziekkorps speuld, op grode trom. Hai wis zien haile muzikoale gevuil ien dij trom te leggen. ‘Mos hier op reken jong,’ zee e altied, ‘moat is alles!’ En hai wás moatvast, as n klok. Zó moatvast dat t leek of e voak wat achteraan kwam. Mor melodiebloazers jougen haitied.

Zulf het e as kwoajong noa oorlog ook op t meziekkorps zeten. Hai was n beste muzikant op zien trombone. Hai kon doarbie haile leeg en zukkent waren betuun. Doarom kreeg e t advies om noar conservatorium ien Stad te goan. Mor hai duurfde t nait aan, baang dat ze hom òfwiezen zollen. Zodounde is t boukholden worden en het e aal zien joaren sleten op n kantoor ien Stad. Mor dou computers kwamen, kon e t nait meer biebainen en is e der n joar of wat veur zien penzioun oet goan. Zien trombone het e eerder al, noa dij zulfkozen desillusie, aan de wilgen hongen en nooit het e n noot weer bloazen. Hai het der wel zien veurlaifde veur de koperklank ien de grode, romantische symfonieën aan overholden.

Nou hai n ol kerel worden is kikt e voak achterom. Het zien leven feidelk wat opleverd? Het e ook mor aìn spoor achterloaten? Nee, den Bruckner, t maag n wat apaarde en onneuzele man west hebben, dik honderd joar noa zien dood wordt zien meziek nóg speuld ien de grode concertzoalen. En ook zien aigen voader, joaren het e bekend stoan as dij grodetromsloager van t meziekkorps, ook nog noa zien dood.

Dat is mit homzulf wel aans. Altied vrijgezel bleven, het e naargens n blievend stempel op zetten kind. Gain kiender en klaainkiender. Gain meziekstuk componeerd dij noa zien dood nog speuld, of n melodie dij op stroat floten wordt. t Gewone aaldoagse leven is mor naauw te verdroagen, tenzij hai hom derbie deellegt dat e niks biezunders doan het, dat e gewoon n deursnee manje is.

Sums troost e homzulf mit de gedachte: en den wás e muzikant worden. Speulen ien n regionoal symfonieorkest en haalfweg zien carrière mit n fusie votbezunegd en waarkloos worden. Of lesgeven aan talentloze pubers op n meziekschoul aargens ien pervinzie. Nee meziek, dat was ook niks worden.

En ás e den toch nog ais veuroetkikt, zigt e veur homzulf feidelk nog mor ain toukomst, doodgoan. En doar zel gain mens om treuren, femilie is der nait meer en veul vrunden of kennizzen het e nooit had. Mor hai het ien aals geval zien meziek nog. Doar kin e lekker bie votdreumen noar hogere harmonische sferen. n Troostend berusten.

Hai schrikt op oet zien prakkezoatsies, cd is oflopen. Ien tied bennen Scherzo en Finale ook speuld, mor hai het der niks van mitkregen. t Is baalkeduuster worden ien boeten en ook ien zien koamer. t Schaarmke van cd-speuler contrasteert ien t duustern mit felrode ledderkes: end. Joa, ‘end’, doar is hai nou zulf ook aanbeland, te old om der nog wat van te moaken, te loat om t over te doun. n Spaigelploatje kin je vannijs weer opzetten, zien leven geft gain nije kaanzen meer.

Hai komt stief van t laange zitten ien t èn en lopt stram noar t grode glaas om gerdienen dicht te trekken en wat lampen aan te doun. Den scharrelt e wat ien t keukentje om kovvie te moaken. Hai prakkezaaiert nog over wat e guster op tv zaag en dat hom trof. n Documentaire over n bekende, olle schriever. Hai is n dag of wat leden schielek oet tied komen.

Dij schriever geloofde nait ien God noar e zee en doarvandoan ook nait ien n hiernoamoals, hemel of hel. Hai mainde dat as e doodging, dat e den oplözzen zol ien n soortege niks-toustand. En doar zaag hai vrezelk tegenaan. Dat der haildaal niks van hom overbleef. Allerdeegs was e hoast wat òfgunsteg op kerkelke mensen. Den was der ien aals geval nog wát noa dit leven. Mor ol schriever is dood en wait dus nou hou t zit. Óf nait netuurlek!

Ol man zulf is geloveg opvud mor komt al joaren nait meer ien kerk. Ook zien idee over God en t hiernoamoals wer sleets. t Ging hoast vanzulf, t was de tiedgeest. Joa, hai maint dat der aargens meschain wel wat is noa dit leven. Mor wát persies? Ach, hai het ien zien leven nooit veul prakkezaaierd over doodgoan en wat der den komt.

Mor leste tied steken olle godsbeelden van vrouger kop weer op. God as n strenge rechter dij ales zigt en ales ien de goaten holdt. Verantwoorden òfleggen mouten van zien doaden. En din t uterste: noar hemel of hel. Dat moakt hom sums wat benaauwd en huverg. Overdag kin e dij beelden nog wel van hom òf zetten. Mor snaachts, as e nait ien sloap komen kin, of smörgens ien zien haalfsloap…

Van aander kaant viendt e toch ook wel vervelend dat e nait wait wanneer t èn der heer is. Hai het ales ien zien leven altied geern ien de haand holden wild. Ales op regel en zulf regie holden. Hai zol zien doodgoan ook geern ienplannen willen. Dat e wait woar of e aantou is. Mor dood is n onwizze gloeperd en dat onwizze, doar het e n hekel aan.

Schienen tegenwoordeg pillen te wezen. Pillen dij je gewoon deursloeken kinnen, net of t asperienen bennen. Je valen ien n daipe sloap en den is t haildaal oflopen. Doar verneem je niks van, wordt ter beweerd. Dat is den wel t definitieve èn, doar feidelk ale mensen toch benaauwd veur bennen. Mor om dat den ook nog zulf te doun… t Griest hom tou.

Den schut hom mor zo wat ien t zin as e kovviewodder opschenkt. n Nij ienzicht. Hai wordt verachteg nog helder op zien olle dag. Joa, zó zit t! Dàt is nou feidelk wat ze van olden verwachten. Dàt willen ze heur leste tied wiesmoaken. Verdorie, dat e dat nait eerder zaag. Hai recht zien rug en slagt hom mit vlakke haand tegen kop. Doar willen ze oldjes dus hebben.

Olden hebben der recht op, om zulf op n pienloze menaaier der n èn aan te moaken. Om zodounde te veurkómen dat ze te veul worden, te lasteg en te duur. En bie dat recht heurt óók de opvatten dat ze nait baang veur hemel of hel wezen huiven. Olle mensen kinnen rusteg doodgoan. Want as je overleden bennen is der haildaal niks, gain hemel en gain hel, gewoon niks. Goa mor gerust dood heur! Ie valen gewoon ien sloap en vernemen naargens wat van.

Mor dat is ja de totoale overgoave aan de woan van dizze tied. Nee, dat nooit. Dus niks gain troostend berusten. Há…!